Myelin là gì? là một vi chất thần kinh giúp trở thành vĩ đại
Ba yếu tố nói trên sẽ cùng nhau làm việc với bộ não của bạn để hình thành myelin – một vi chất thần kinh, một chất trơ cách điện cho các tế bào não, và lượng myelin trong não nói lên tốc độ, độ chính xác của các hành động cũng như suy nghĩ của bạn.
Cuốn MẬT MÃ TÀI NĂNG của Coyle cho thấy những cơ chế đơn giản nhưng cực kỳ mạnh mẽ, mà thông qua đó con người đạt được kỹ năng để myelin có thể phát triển nhanh nhất, bằng cách kết hợp các phân tích rõ ràng, mạch lạc với các ví dụ sinh động về những con người bình thường đã đạt đến sự vĩ đại.
Tác phẩm này không chỉ thay đổi cách suy nghĩ của bạn về tài năng, mà còn giúp bạn vận dụng những kiến thức và công cụ hữu hiệu để biến những tiềm năng của mình thành tài năng đích thực.
Myelin – Cấu tạo
Myelin được cấu tạo nên bởi một hợp chất gọi là màng phospholipid, một loại chất béo đậm đặc bao bọc như băng dính điện xung quanh một sợi dây thần kinh, ngăn ngừa các xung điện bị rò rỉ ra ngoài. Nó có một loạt hình dạng trụ tròn và dài khác nhau khác nhau, chứ không chỉ giống như mô tả kém hoa mỹ của một nhà thần kinh học là “một thỏi xúc xích”
Hàm lượng Myelin trong não
Myelin chiếm hơn một nửa khối lượng bộ não – chất trắng.
Chức năng Myelin
- Myelin
- Ngăn ngừa các xung điện bị rò rỉ ra ngoài
- Điều hòa vận tốc, sự tăng tốc hay thậm chí, đôi khi làm chậm các tín hiệu một chút để chúng có thể đến các khớp thần kinh tại thời điểm tối ưu. Thời gian là tối quan trọng bởi các nơ-ron mang tính nhị phân: chúng chỉ có thể bật hoặc ngắt, không có vùng xám trung gian.
- Oligo
Tế bào thần kinh đệm ít gai – những tế bào tạo ra myelin.
Nguyên nhân thuộc về tiến hóa
- Bộ não của bạn có nhiều liên kết và nhiều khả năng có thể xảy ra đến nỗi các gen di truyền không thể mã hóa nơ-ron thần kinh để điều chỉnh thời gian với tốc độ chính xác cao. Nhưng bạn có thể tạo ra myelin để làm điều đó.
- Thứ nhất, nó (chiến lược – cho các gen – dựng sẵn các mạch điện dành cho kỹ năng) tốn kém, nói theo khía cạnh sinh học. Tạo nên những mạch điện tỉ mỉ kia cần rất nhiều nguồn lực và thời gian, có thể phải tiêu hao cho một số đặc tính thiết kế khác.
- Thứ hai, nó như trò đánh bạc với số phận.
- Dựng sẵn các mạch điện để tạo ra một kỹ sư lập trình phần mềm thiên tài chẳng có ý nghĩa gì vào năm 1850 cả; tương tự với mạch điện của một thợ rèn lão luyện trong thời đại ngày nay. Trong khoảng thời gian của một thế hệ, hoặc không gian vài trăm dặm, một số kỹ năng phức tạp có thể chuyển từ tối cần thiết sang vô giá trị và ngược lại. Nói một cách đơn giản, dựng sẵn một mạch điện với hàng nghìn dây dẫn cho một kỹ năng cao cấp hơn, phức tạp hơn là một vụ cá cược ngu xuẩn và tốn kém đối với các gen.
- Thay vì dựng sẵn mạch điện cụ thể, sẽ ra sao nếu các gen xử lý vấn đề kỹ năng bằng cách tạo ra hàng triệu bộ cài đặt băng thông rộng và phân bố chúng khắp mạch điện của bộ não ? Các bộ cài đặt băng thông rộng sẽ không hề phức tạp – thực tế, tất cả đều là những dây dẫn đồng nhất, được bao bọc bởi những chất cách điện nhằm giữ cho mạch điện vận hành nhanh và thuận lợi hơn. Chúng sẽ làm việc dựa trên một nguyên tắc duy nhất: mạch điện được kích hoạt nhiều nhất, và khuẩn cấp nhất ở điểm đến của các bộ cài đặt. Các mạch kỹ năng thường xuyên được kích hoạt sẽ nhận được nhiều băng thông rộng hơn; các kỹ năng được kích hoạt kém thường xuyên hơn, với mức độ khuẩn cấp nhất hơn, sẽ nhận được ít băng thông rộng hơn.
- Băng thông rộng là myelin và bộ cài đặt chính là các oligodendrocyte màu xanh trông như vòi bạch tuộc.
- Hệ thống này rất linh hoạt, phản ứng nhanh và tinh tế, bởi nó mang cho mọi người một tiềm năng bẩm sinh là có thể học được kỹ năng khi cần thiết.
Nguyên tắc hoạt động
Sinh học
- Khi một sợi thần kinh được kích hoạt, oligo cảm thấy điều này, nó bám chặt lấy và bắt đầu bao bọc xung quanh sợi thần kinh. Mỗi tua cảm giác cuộn tròn lại rồi kéo dài ra khi oligo siết chặt để đẩy tế bào chất ra ngoài cho đến khi chỉ còn một lớp màng tế bào myelin ở lại. Với một quyết định cao cả,myelin vẫn gắn với oligo , tiếp tục bọc nhiều lớp quanh dây thần kinh và di chuyển theo đường xoắn ốc đến đầu kia để tạo ra hình dạng xúc-xích đặc trưng, cố định, giống như đai ốc có ren dọc theo sợi thần kinh
- Chúng ta gửi tín hiệu mà các tua cảm giác màu xanh nhỏ bé có thể cảm nhận được; chúng phản ứng lại bằng cách vươn tới các sợi dây thần kinh. Chúng níu chặt lấy, kếu tí tách và tạo một lớp bọc khác lên lớp bọc trước. Chúng tạo thêm nhiều lớp bọc dọc theo dây thần kinh,giúp tăng cường độ chính xác cho mạng kỹ năng. Và điều này có thể được hiểu là kỹ năng và tốc độ được cải thiện hơn một chút
Ứng dụng thực tế của Myelin
Kích hoạt mạch điện là tối quan trọng
Myelin không được tạo ra dể đáp ứng những ước mơ ngây thơ, hay những ý tưởng hoặc thông tin mập mờ trôi qua nhẹ nhàng như khi ngâm mình trong bồn nước ấm. Cơ chế được xây dựng nên để đáp ứng lại các hành động theo nghĩa đen là các xung điện được truyền dọc theo các dây thần kinh. Nó đáp ứng lại sự diễn ra lặp đi lặp lại một cách cấp bách. Chúng ta chỉ cần ghi nhớ một cách đơn giản rằng: tập luyện sâu được hỗ trợ bởi việc đạt được trạng thái cơ bản, tức là khi chúng ta chú tâm, cảm thấy khao khát và tập trung, thậm chí đến mức gần như tuyệt vọng
Myelin mang tính phổ quát
Myelin hoạt động theo cơ chế trọng dụng nhân tài: các mạch điện thần kinh nào hoạt động thì sẽ được myelin bao bọc. Myelin không quan tâm bạn là ai – nó chỉ quan tâm bạn làm gì mà thôi
Myelin chỉ bao bọc mà không tháo lớp bao bọc đó ra
Giống như một nhà máy rải nhựa đường, quá trình tạo ra myelin chỉ xảy ra một chiều. Khi một kỹ năng đã được bọc myelin, bạn không thể tháo lớp bao bọc đó ra được (trừ trường hợp do tuổi tác hoặc bệnh tật). Đó là lý do tại sao khó có thể phá vỡ các thói quen. Một cách duy nhất để thay đổi chúng là tạo ra những thói quen mới bằng cách lặp đi lặp lại những hành vi mới – bằng cách bọc myelin quanh những mạch dây thần kinh mới
Tuổi tác cũng quan trọng
Những lớp bọc dồn dập này được duy trì cho đến khi chúng ta khoảng 30 tuổi, tạo ra một giai đoạn vô quan trọng, Sau đó, chúng ta tiếp trải qua giai đoạn tăng thêm myelin cho đến tuổi 50, khi lượng thu được bằng lượng mất đi – may sao, 5% oilgo vẫn chưa trưởng thành, luôn sẵn sàng đáp ứng yêu cầu bọc cách điện.
Myelin là chất gì?
Myelin là một chất giàu lipid bao quanh sợi trục của một số tế bào thần kinh, tạo thành một lớp cách điện. Đây là chất cần thiết để hệ thần kinh hoạt động chuẩn xác. Nó được tạo ra bởi các tế bào thần kinh đệm biệt hóa qua việc mở rộng các quá trình tế bào của chúng.
Việc sản xuất bao myelin được gọi là myelin hóa. Ở người, sự myelin hóa sớm bắt đầu vào kỳ ba tháng thứ 3 trong thai kỳ, mặc dù không có nhiều myelin tồn tại trong não vào thời điểm sinh. Trong những năm đầu tiên của trẻ, sự myelin hóa xảy ra nhanh chóng, dẫn đến sự phát triển nhanh chóng của trẻ, bao gồm bò và đi bộ trong năm đầu tiên. Quá trình myelin hóa tiếp tục đến sau khi qua tuổi vị thành niên của cuộc đời.
Các tế bào Schwann cung cấp myelin cho hệ thần kinh ngoại vi, trong khi các tế bào oligodendrocyte, đặc biệt là loại tạo thành bó, lại myelin hóa các sợi trục của hệ thần kinh trung ương. Myelin được coi là một đặc tính đặc trưng của các động vật có quai hàm, nhưng vỏ giống-myelin cũng đã được thấy ở một số động vật không xương sống,mặc dù chúng hoàn toàn khác với myelin ở động vật có xương sống nếu so sánh ở mức phân tử. Myelin được phát hiện lần đầu vào năm 1854 bởi Rudolf Virchow.
Myelin có ở nhiều loại tế bào khác nhau và khác nhau về thành phần hóa học và cấu hình ở mỗi loại, nhưng chức năng cách điện thì tương tự nhau. Các sợi trục mà được myelin hóa thì có màu trắng; chúng tạo nên “chất trắng” của não. Myelin cách ly sợi trục từ các nguyên tử và phân tử tích điện. Các hạt tích điện (ion) này được tìm thấy trong chất lỏng bao quanh toàn bộ hệ thần kinh. Dưới kính hiển vi, myelin trông giống như một chuỗi xúc xích.
Cholesterol là một thành phần thiết yếu của myelin. Myelin cũng gồm khoảng 40% nước; khối lượng khô thì có chứa từ 60% đến 75% chất béo và từ 15% đến 25% protein. Protein cơ bản myelin (MBP) cấu thành ~ 23% protein myelin, glycoprotein oligodendrocyte myelin, và protein proteolipid (PLP, tạo nên ~ 50% protein myelin . Các lipid chính của myelin là một glycolipid gọi là galactocerebroside. Các chuỗi hydrocacbon liên kết của sphingomyelin tăng cường vỏ myelin. Trong não, vỏ myelin bọc lấy các sợi của thể chai, nối giữa hai bán cầu não.