BÀI TOÁN CHUYỂN ĐỘNG XUÔI DÒNG
- “Bài toán chuyển động xuôi dòng” gồm có 2 phần chính: Phần I – Tóm tắt lý thuyết cần nhớ về bài toán chuyển động xuôi dòng, Phần II – Ví dụ mẫu cho bài toán chuyển động xuôi dòng.
PHỤ HUYNH VÀ HỌC SINH CÓ THỂ TÌM HIỂU THÊM
Bài toán chuyển động vận tốc, quãng đường, thời gian
I. Tóm tắt lý thuyết cần nhớ cho bài toán chuyển động xuôi dòng:
1. Công thức cần nhớ:
- Công thức tính vận tốc, quãng đường, thời gian: s = v.t
- Công thức bài toán chuyển động xuôi dòng: vngược = vthực – vnước
2. Quy trình giải bài toán chuyển động xuôi dòng:
* Bước 1: Lập phương trình (gồm các công việc sau):
– Chọn ẩn số ( ghi rõ đơn vị ) và đặt điều kiện cho ẩn;
– Biểu diễn các đại lượng chưa biết theo ẩn và các đại lượng đã biết;
– Lập phương trình biểu thị mối quan hệ giữa các đại lượng.
* Bước 2: Giải phương trình:Tuỳ từng phương trình mà chọn cách giải cho ngắn gọn và phù hợp.
* Bước 3: Trả lời (Kiểm tra xem trong các nghiệm của phương trình, nghiệm nào thỏa mãn điều kiện của ẩn, nghiệm nào không rồi kết luận).
II. Ví dụ mẫu cho bài toán chuyển động xuôi dòng:
Một tàu thủy chạy trên một khúc sông dài 80km, cả đi lẫn về mất 8h20′.
Tính vận tốc của tàu thủy khi nước yên lặng? Biết rằng vận tốc dòng nước là 4km/h.
Phân tích bài toán:
Vì chuyển động dưới nước có vận tốc dòng nước nên cột vận tốc được chia làm hai phần ở đây gọi vận tốc thực của tàu là x km/h (x>4)
Công thức lập phương trình: t xuôi + t ngược + 8h20′ (=25/3 h)
Lời giải:
Gọi vận tốc của tàu khi nước yên lặng là x km/h (x>0)
Vận tốc của tàu khi xuôi dòng là: x + 4 km/h
Vận tốc của tàu khi ngược dòng là: x – 4 km/h
Thời gian tàu đi xuôi dòng là: 
(h)
Thời gian tàu đi ngược dòng là: 
(h)
Vì thời gian cả đi lẫn về là 8h 20′ nên ta có phương trình:
Giải phương trình, ta được 2 nghiệm: 
mà x > 0 ⇒ x = 20 (km/h)
Vậy vận tốc của tàu khi nước yên lặng là 20 km/h.